In de serie “Mooie verhalen uit de jeugdzorg” vertellen we de verhalen van onze jeugdzorghelden. Want ondanks de moeilijkheden die zij tegenkomen, hebben zij altijd het beste met jongeren voor. Dankzij hun hulp kunnen gezinnen weer met elkaar verder. In de vorige aflevering was jeugdbeschermer Paul aan het woord. In deze tweede aflevering spreken we gezinswerker Marieke over haar werk in het buurtteam.
Marieke werkt sinds ongeveer een jaar als junior bij jeugdzorgorganisatie Lokalis, waarvan de eerste 6 maanden via Advizo. Inmiddels heeft de organisatie haar overgenomen.
Marieke: “Ik had zelf echt nog niet aan het buurtteam gedacht. Pas toen ik er via Advizo van hoorde, besefte ik dat dát was waarnaar ik op zoek was. Ik reageerde in eerste instantie op een vacature, maar ik ben uiteindelijk op een compleet andere plek terechtgekomen. De gesprekken waarin Advizo meedacht over wat ik wil en wat bij mij past, zijn heel helpend gebleken. Toen is het eigenlijk heel snel gegaan: ik heb 1 ander sollicitatiegesprek gehad, en het 2e was raak!”
Marieke: “in de jaren hiervoor heb ik heel lang als invaller gewerkt in verschillende werkvelden, vooral in de gehandicaptenzorg. Ook heb ik een tijd in de reguliere kinderopvang gewerkt. Mijn langetermijndoel was altijd al om de jeugdzorg in te gaan, maar ik vond mezelf daar nog te jong voor. Qua leeftijd, maar ook qua levenservaring. Vorig jaar was de tijd rijp. Ik was toe aan een andere uitdaging na mijn werk in de gehandicaptenzorg. Toen ging het vlammetje branden. Ik wilde graag de stap zetten om met jongeren en gezinnen te gaan werken.”
Maar waar komt dat vlammetje dan vandaan? Marieke: “De reden dat ik graag in de jeugdzorg wilde werken, is omdat ik zelf een achtergrond heb als cliënt in de jeugdhulp. Van mijn 15e tot en met mijn 18e heb ik in verschillende jeugdvoorzieningen gezeten: kamertraining, begeleid wonen, crisisopvang… Wat ik heb meegemaakt is vooral een drijfveer geweest om het anders te gaan doen. Op mijn 16e werd dat mijn missie: ik wil dit werk ook gaan doen en ik wil ervoor zorgen dat jongeren het beter krijgen dan ik. En het liefst nog: voorkomen dat ze in het residentiële jeugdzorgsysteem terechtkomen.”
Hoe je dit dan het beste voorkomt? Marieke: “Mijn doel als gezinswerker in het buurtteam is dat jongeren en gezinnen de juiste steun krijgen, zodat ze samen weer verder kunnen. Dat is een samenwerking: kind én ouders moeten dit samen doen. Uiteindelijk ligt de kracht van wat er moet gebeuren ook bij het gezin zelf. Het netwerk is hier een belangrijk onderdeel van: wat kunnen we doen waardoor deze jongere nog wél thuis kan blijven wonen?” Vaak valt hier veel uit te halen, vertelt ze: “het mooie aan het buurtteam is dat je in veel gevallen nog preventief bezig bent, vaak zijn de problemen nog niet heel groot. Je kan dus met een gezin in gesprek gaan, voordat er echt dingen misgaan. Dit geeft je echt de kans om het gezin te verstevigen.”
Dat ze niet met indicaties werken, helpt hierbij. Marieke: “Een groot voordeel aan dit werk is dat we als buurtteam maatwerk kunnen leveren en niet gebonden zijn aan een maximumaantal gesprekken. We doen precies wat er op dat moment nodig is. Dat kan bijvoorbeeld een gesprek zijn met een gezin, waarbij we samen met ouders op zoek gaan naar wat kan helpen in hun situatie. Bijvoorbeeld een opvoedtool, die ze gaan uitproberen met hun kinderen. Zo’n 2-3 weken later spreken we elkaar dan weer, om te kijken hoe het gaat. Een ander voorbeeld uit de praktijk: al wandelend in het park met een tienermeisje werken aan haar zelfvertrouwen en sociale vaardigheden. Naast dat we werken de doelen merken we dat jongeren het altijd erg fijn vinden om hun hart te kunnen luchten.”
Het is niet altijd vanaf het begin duidelijk wat er met een jongere aan de hand is. Marieke: “Soms kun je een uur bezig zijn om een hulpvraag te achterhalen, want vaak weten mensen het zelf ook niet heel goed. Allerlei dingen lopen niet lekker, maar wat het dan is? Als generalistisch werker kijken wij breed mee, van fysiek tot psychisch. We proberen hierbij altijd buiten de box te denken.”
Zo schakelt het buurtteam niet direct specialistische hulp in bij een vermoeden van bijvoorbeeld een concentratiestoornis of ASS bij een jongere. Marieke: “We werken nauw samen met de specialistische hulpverlening. Het is dus niet alleen maar doorverwijzen, maar we kijken ook naar wat de ouders thuis al geprobeerd hebben en op welk stukje precies specialistische ondersteuning nodig is. Dit alles wordt meegenomen in het plan van aanpak met de specialisten.”
Ze vertelt verder: “Soms willen ouders enkel een diagnose. Wij leggen dan uit dat een diagnose zelf niet per se een oplossing is, het gaat er namelijk ook om dat je handvatten meekrijgt in hoe om te gaan met een eventuele diagnose. Hoe je dit thuis handen en voeten geeft. Daarin zoeken het buurtteam en de specialisten ook de samenwerking met elkaar op."
Wat is er nu eigenlijk veranderd sinds zijzelf in de jeugdzorg zat? Marieke: “Er wordt nu veel meer naar kinderen geluisterd, ouders worden serieuzer genomen en er wordt gekeken naar wat echt helpt voor het kind. Er is meer aandacht voor een oplossing, zodat er een duurzame verandering kan plaatsvinden. Dat merk ik ook bij Lokalis: gelijkwaardigheid is heel belangrijk, we zien ouders en jeugdigen als een volwaardige gesprekspartner.”
Geen aannames dus, maar vanuit nieuwsgierigheid en interesse luisteren naar wat de ander te vertellen heeft. Haar advies? “Met van mens tot mens contact kom je al een heel eind. Luister vanuit een open houding naar de ander en durf door te vragen. Want vanuit openheid en nieuwsgierigheid kun je de ander leren kennen.”
En natuurlijk de hamvraag: wat is er nu geworden van Mariekes missie? Ze lacht: “Ik wilde er toen ik 16 was graag een missie van maken, maar inmiddels ben ik er wel wat relaxter in. Ik heb mogen ervaren dat mijn visie op gezinnen onderdeel is geworden van hoe we in het buurtteam werken. Dus die missie mag ik los gaan laten. Nu kan ik doen wat ik altijd al wilde en me daarbij laten inspireren door collega’s. Ik word daar heel erg blij van! Ik vind het echt heel fijn dat ik nu op een plek ben waar het gewoon goed voelt en waar ik volop mag gaan groeien.”
Ironisch genoeg is het niet altijd even makkelijk om aan de bak te komen met een jeugdzorgverleden, zelfs in het werkveld. Marieke vertelt: “Er is nogal wat veroordeling van mensen die in de jeugdhulp hebben gezeten, er zijn werkgevers die dit afschrikt. Maar dat Advizo me de kans heeft gegeven, laat ook wel zien hoe ze naar de doelgroep kijken.”
Als startende is het bovendien sowieso lastig om ertussen te komen in de jeugdzorg, vond zij. “Overal wordt heel veel ervaring voor gevraagd, maar je moet toch ergens beginnen. Via Advizo kreeg ik de kans om als junior in een jeugdzorgfunctie te komen. Daar ben ik ze echt dankbaar voor!”